مراحل مختلف ساخت يك ساختمان
مراحل مختلف ساخت يك ساختمان
1ـ بازديد زمين وريشه كني
2ـ پياده كردن نقشه
3ـ گود برداري
4- بتن ريزي مگر
3- گود برداری:
در این قسمت از عملیات اقدام به خاکبرداری محل نقشه می شود تا به خاک بکر رسید. انجام این عمل به آن علت است که همانطور که گفتیم زمین، بار کلی ساختمان را تحمل می کند لذا باید پی ها بر روی یک سطح محکم و بدون رانش قرار بگیرد تا در آینده پس از اتمام پروژه و در نتیجه ی بارگذاری، پی ها نشست بیش از حد نداشته باشند و یا اینکه نشستهای متفاوت داشته باشند. البته اگر زمین موجود، بدون خاکبرداری، بکر باشد، باز هم باید اقدام به گودبرداری کرد. این عمل بدان علت است که همانطور که می دانیم پی از قسمتهای مهم سازه می باشد. و جنس آن از بتن می باشد همانطور که می دانیم بتن از دو المان آرماتور آهنی و ملات سیمان ماسه شن تشکیل شده است. آهن در مقابل سولفاتها و موادی همچون کلر و آب حساس است و در صورت وجود این عوامل در کنار آهن، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد. همچنین ملات سیمان هم در مقابل آب ضربه پذیر است و مقاومت خود را از دست می دهد. بنابر این سطح زیرین پی ها باید حداقل ۱٫۵ الی ۲ متر پایین تر از تراز کف زمین باشد.
در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسائل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون (چرخ دستی) استفاده می گردد، برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکان پذیر است (مثلاً ۲ متر) عمل گود برداری را ادامه می دهند و بعد از آن پله ای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پائین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل می نمایند. برای گود برداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود. در این گونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن بخارج کارگاه معمولاً از سطح شیبدار استفاده می گردد. بدین طریق که در ضمن گودبرداری سطح شیبداری در کنار گود برای کامیون و غیره ایجاد می گردد که بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله کارگر برداشته می شود.
استفاده از دیوارهای مانع:
چون ایجاد شیب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل خاک بیشتر به خارج و انتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار می باشد لذا برای جلوگیری از پرداخت هزینه بیشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گودبرداری در زمینهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع می نمایند که در اینجا از نوع چوبی می باشد.
1ـ بازديد زمين وريشه كني
2ـ پياده كردن نقشه
3ـ گود برداري
4- بتن ريزي مگر
4- بتن ريزي مگر:
پیاده کردن محل پی ها و شناژها و آرماتور گذاری
بعد از گود برداری و مشخص نمودن محل پی ها و شناژ های رابط پی ها ابتدا در محل های مورد نظر در حدود ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر ملات آهک و شفته ریخته می شود. شفته مخلوطی است از خاک مناسب و آهک شکفته و آب. (خاک مناسب برای شفته خاکی است که قطر دانه های تشکیل دهنده آن از لحاظ بزرگی و کوچکی متفاوت بوده به طوری که دانه های ریزتر فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و در نتیجه جسم متراکم و توپری بدست می آید.) بعد از شفته ریزی، در حدود ۵ الی ۱۰ سانتی متر بتن مگر روی آن ریخته می شود به این بتن، بتن لاغر هم گفته می شود چرا که بتنی است که سیمان آن نسبت به سایر بتن ها کم بوده و در حدود ۱۰۰ الی ۱۵۰ کیلو گرم در متر مکعب می باشد. این کار به دو دلیل انجام می شود. اول آنکه حد فاصلی بین بتن اصلی و خاک می باشد دوم آنکه سطح پی را با این بتن رگلاژ می نمایند تا بتن اصلی پی روی سطح صافی قرار گیرد.
بعد از این مرحله بر حسب اینکه پی از چه نوعی باشد مطابق با نقشه آرماتور چینی صورت می گیرد. آرماتور چینی در پی های منفرد به این صورت انجام می گیردکه تک تک پی ها از روی نقشه دقیقا مطالعه شده و طول آرماتور ها و شماره آرماتور ها دقیقا مشخص می شود (تمامی آرماتورها در ساختمان های بتنی آجدار می باشد) سپس بوسیله قیچی و آچار های مخصوص مطابق نقشه آرماتور ها را بریده و خم می کنند. برای پی های منفرد یک ردیف آرماتور به صورت شبکه ای در زیر فنداسیون قرار داده می شود که آرماتور های هر ردیف شبکه را به وسیله سیم مفتول (نمره ۴ یا ۶) به آرماتور های ردیف دیگر شبکه متصل می شود. به دلیل اینکه مقاومت فشاری بتن خوب بوده و مقاومت کششی آن در حد مطلوب نمی باشد و با توجه به اینکه در پایین پی منفرد کشش اتفاق می افتد لذا شبکه آرماتور را در پایین قرار می دهیم. همچنین از شناژهایی هم، جهت اتصال فنداسیون های مجاور به هم استفاده می کنیم. علت اجرای شناژ این است که پی ها به هم متصل شده و در مقابل بارهای افقی مانند باد و زلزله ایمن شوند. باید توجه داشت که هر پی باید حداقل توسط دو شناژ عمود بر هم مهار شود. در صورتی که یکی از فنداسیون ها در محیط اطراف ساختمان قرار گیرد شناژی که برای اتصال این فنداسیون به فنداسیون دیگر که در محیط نیست به کار می رود قویتر از بقیه شناژ ها انتخاب می شود. این اقدام بدان علت است که چون ستون وارد بر این پی های محیطی به دلایل معماری نمی تواند در وسط فنداسیون قرار گیرد و باید در کناره آن قرار گیرد، در این صورت بر قسمت بالایی شناژ رابط نیروی کششی بیشتری وارد می شود و به همین دلیل این قسمت از شناژ قویتر انتخاب می شود و معمولا در این شناژ ها تعداد آرماتور های بالایی بیشتر از تعداد آرماتور های پایینی می باشد (معمولا ۳ به ۵). علاوه بر آرماتور های شناژ، آرماتور های ریشه ستون ها نیز قبل از بتن ریزی کار گذاشته می شود. طول این این ریشه ها معمولا ۱٫۲ متر یا بیشتر انتخاب می شود. در قرار دادن این آرماتور ها با دقت فوق العاده زیادی کرد و فاصله آکس به آکس ستون ها و ردیف آن ها باید کاملا مطابق با نقشه باشد. (امتداد ستون ها باید با دوربین یا ریسمان کار کنترل شود) چون آکس ستون های طبقات باید در یک امتداد قایم قرار گیرند و در صورتی که دو، سه سانتی متری اشتباه شود این اشتباه تا آخرین طبقه ساختمان ادامه پیدا می کند.
5-قالب بندی:
بعد از این مرحله نوبت به قالب بندی می رسد. قالب هایی که برای عملیات بتنی ساخته می شوند اغلب چوبی می باشند ولی برای بعضی قسمت ها مانند ستون ها، از قالب های فلزی نیز استفاده می شود. البته می توان از تیغه آجری به جای قالب در اطراف پی بهره برد. قالب ها علاوه بر شکل دادن به بتن، وزن آن را نیز تا زمان سخت شدن تحمل می نمایند. بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است در موقع بتن ریزی واژگون شده و موجب خسارت شود. از این رو این قالب ها را بوسیله میخ و سیم آرماتور بندی به یکدیگر یا به آرماتور ها وصل می کنند و آن ها را در جا محکم می کنند. شکل قطعات بتن با اندازه آن ها که باید ریخته شود باید به وسیله قالب تهیه شود تخته و چوبی که برای قالب بندی مصرف می شود باید کاملا خشک بوده و در برابر رطوبت تغییر شکل ندهد. این تخته ها باید به اندازه کافی نرم باشد تا در موقع نجاری دچار اشکال نشویم و از طرفی چون باید آن چنان محکم باشد که بتواند وزن بتن و آرماتور و وسایل بتن ریزی از قبیل چرخ دستی، ویبراتور و غیره را به خوبی تحمل نماید. در ضمن قالب ها را کاملا به آرماتور ها نمی چسبانند بلکه ۲٫۵ الی ۵ سانتی متر فضا به عنوان کاور در نظر می گیرند تا بتن به خوبی سطح آرماتور را پوشش دهد. به منظور این عمل می توان از تکه ها س سیمانی بهره برد و یا از فاصله نگهدارهل که در بازار موجود است بهره برد.
معمولا سطح تماس بتن و تخته قالب بندی را بوسیله روغن های معدنی چرب می کنند. مالیدن روغن به روی قالب بدان علت است که اولا تخته که در ابتدا کاملا خشک است، آب بتن مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود و در ثانی در موقع باز کردن قالب، تخته ها براحتی از بتن جدا شوند و موجب تخریب گوشه های بتن نشوند و در صورت مناسب بودن، برای قالب بندی بعدی مورد استفاده قرار گیرند. در موقع مالیدن روغن به قالب ها باید کاملا دقت شود که آرماتور ها به روغن آغشته نشود زیرا در این صورت روغن مانع چسبیدن بتن به دور میلگرد گردیده و جسم یکپارچه تشکیل نداده و بتن و آرماتور هر یک به تنهایی کار می کنند و موجب ضعف در همگن بودن بتن و فولاد می گردد. وقتی قالب ها بسته شدند فنداسیون آماده بتن ریزی می شود ولی قبل از هر مرحله بتن ریزی، باید کلیه شماره آرماتور ها و ابعاد پی ها و شناژ ها و فاصله آکس به آکس ستون ها کنترل شده و کاملا مطابق با تقشه باشد.
6- بتن سازی و بتن ریزی:
در این مرحله نوبت به بتن سازی می رسد ولی قبل از آن باید نسبت های مخلوط کردن اجزاء بتن تعیین شود. منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن آنست که نسبت مناسبی برای اختلاط شن و ماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پر کرده و جسم توپر بدون فضای خالی و با حداکثر وزن مخصوص به دست آید همچنین تعیین مقدار لازم آب به طوری که بتن براحتی قابل حمل و نقل بوده و در قالب خود جا گرفته و دور میل گرد ها را احاطه نموده و کلیه فضای خالی قالب را پر نماید و در مجاورت آن فعل و انفعالات شیمیایی سیمان شروع شده و تا مرحله سخت شدن ادامه یابد. و بالاخره تعیین مقدار سیمان مورد لزوم برای به دست آوردن بتن با مقاومت کافی که بتواند براحتی بارهای وارده ساختمان را تحمل نماید. در این مرحله باید دقت کرد که حداقل عیار سیمان در پی ها برای ایننکه میلگردهای درون بتن سالم بمانند ۲۴۰ است.
پس از تعیین نسبت اختلاط، بتن سازی شروع می شود. برای ساختن بتن معمولا از ماشین های بتن سازی ( بتنیر ) استفاده می شود و چنان چه به بتن یر دسترسی نباشد این کار به صورت دستی و توسط کارگر صورت می گیرد.در شروع کار همیشه مقداری سیمان و ماسه به بدنه دیگ مخلوط کننده می چسبد بدین لحاظ مشخصات اولین بتن با سایر دفعات متفاوت خواهد بود. برای جلوگیری از این موضوع بهتر است قبل از شروع کار قدری سیمان و ماسه را در دیگ بتن یر چرخانیده و تخلیه می نمایند آنگاه مخلوط اصلی را بارگیری می کنند بدین ترتیب مشخصات کلیه قسمت های بتن یکسان خواهد بود. باید دقت داشت که مقدار آب مورد نیاز را نباید ناگهان در مخلوط داخل بتونیر ریخت بلکه ۱۰% آنرا قبل از بارگیری و ۸۰% آنرا در حین بارگیری و مابقی را در حین چرخش دیگ به آن افزود. بتن باید به حدی روان باشد که دانه های آن به خوبی روی یکدیگر غلطیده و کاملا آرماتور ها را احاطه نموده و گوشه های قالب خود را کاملا پر نموده و کلیه هوای موجود در قالب از آن خارج شود و باید حداقل آب ممکنه را که برای انجام کارهای فوق لازم است صرف نمو زیرا آب بیشتر از اندازه تبخیر شده و جای آن به صورت لوله های موئین باقی مانده وسبب پوکی قطعه بتنی می گردد و مقاومت بتن کاهش می یابد. بتنی که به این ترتیب به دست می آید با وسایلی مانند دامپر یا فرقون به محل مورد استفاده حمل می کنند با هر وسیله ای که بتن جابجا می شود باید توجه داشت که اجزاء متشکله آن از همدیگر تفکیک نشود.
قبل از بتن ریزی باید کلیه آرماتور ها با نقشه کنترل شود مخصوصا دقت شود که آرماتورها به همدیگر با سیم آرماتور بندی بسته شده باشد و اگر جایی فراموش شده باشد مجددا بسته شود. همچنین باید کنترل شود تا فاصله آرماتورها یکنواخت باشد زیرا اغلب اتفاق می افتد که بعضی از آرماتورها به هم چسبیده و بعضی با فاصله ا همدیگر قرار می گیرند. این موضوع باعث می شود که بتن نتواند کلیه میل گردها را احاطه نموده و قطعه همگن و توپری به وجود بیاورد و مقاومت بتن در برخی نواحی بیش از حد نیاز باشد و در برخی نواحی مقاومت بتن از حد مورد نیاز کمتر باشد.
باید محل بتن ریزی عاری از خاک و مواد زائد باشد و باید قبل از بتن ریزی از روغن کاری کلیه قسمت های قالب مطمئن شویم. بهتر است از قسمت جلو (آن طرف که به مرکز تهیه بتن نزدیک تر باشد) شروع به بتن ریزی نمود زیرا در این صورت رفت و آمد کارگران از روی آرماتورها به حداقل می رسد در این صورت برای آنکه پای کارگران در بتن تازه ریخته شده فرو نرود در مسیر عبور و مرور کارگران از تخته های زیر پا استفاده می شود. باید کاملا مطمئن شویم که بتن تمام گوشه های قالب را پر نموده و بعد از قالب برداری بتن ما کرمو نباشد. برای جلوگیری از این کار باید بعد از ریختن بتن در آن ارتعاش ایجاد نمود تا بتن در قالب به خوبی جابجا شود. این کار توسط دستگاه ویبره (ویبراتور) انجام می گیرد که معمولا این دستگاه از نوع سرسوزنی می باشد. باید دقت داشت که عمل ویبره کردن هم نباید از مقدار مجاز فراتر رود و هم نباید از مقدار مجاز کمتر انجام شود. چرا که با ویبره کردن بیش از حد عمل جداشدگی دانه ها از ملات سیمانی رخ می دهد و با کم ویبره زذن عمل هوا گیری از بتن به خوبی انجام نمی شود و بتن کرمو می شود. بتن را تا ارتفاع مشخص شده در نقشه، ریخته و رویه ی آن را با ماله چوبی صاف می کنند و فنداسیون های دیگر نیز به همین روش بتن ریزی می کنند. پس از اتمام کار، دیگ بتنیر را باید به وسیله آب و قدری ماسه، تمیز کرده و برای روز بعد آماده کنند.
7-اجرای ستونها:
بعد از بتن ریزی پی، قفسه آرماتور های ستون را که از قبل مطابق با نقشه بافته و آماده شده است به آرماتور های ریشه متصل می نمایند این کار باید حداقل ۳ الی ۴ روز بعد از بتن ریزی پی انجام شود زیرا در غیر این صورت با توجه به اینکه بتن پی هنوز سخت نشده است در اثر لنگر آرماتور های ستون میلگرد های ریشه از جای خود تکان خورده و پی متلاشی می شود. بعد از بستن آرماتور های ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون، ابعاد آن را بوسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند باید توجه داشت که هیچوقت نباید برای تثبیت ابعاد ستون باریختن بتن در پای آن اقدام نمود.
سپس قالب های فلزی یا چوبی را که از قبل آماده نموده اند در اطراف ستون قرار داده و آن را بوسیله سیم نجاری و میخ و یا میلگردهای مخصوص به همدیگر متصل می نمایندو آنگاه قالب را توسط شاقول بنایی شاقول می کنیم. این عمل بدان علت است ت ستون کاملا بر پی عمود باشد تا نیروهای محوری به راحتی به پی زیرین منتقل شوند و اگر ستون عمود بر پی نباشد، نیروهای محوری باعث ایجاد لنگر شده و سبب تخریب ناگهانی آن می شوند. سپس قالب را بوسیله چهار عدد تیر چوبی در جای خود مستحکم می نمایند.
بعد از تثبیت کامل موقعیت ستون، محور آن را با ستون های مجاور از بالای ستون و پایین ستون اندازه می گیرند. همچنین شماره آرماتور ها و فاصله خاموت ها را مطابق با نقشه کنترل کرده و در صورت درست بودن اقدام به بتن ریزی می نمایند. در کارگاه های کوچک که بتن ستون ها دستی ریخته می شود بهتر است بتن مخصوص ستون را قدری رقیق تر تهیه نمایند تا به خوبی قالب خود را پر کند البته باید توجه نمود که برای تهیه بتن رقیق می باید از عیار سیمان بیشتر استفاده نمود. به تدریج که قالب را پر می نمایند باید دقت نمود که بتن تمام زوایای قالب و میلگردها را پر نماید تا بعد از قالب برداری بتن ریخته شده کرمو نباشد. برای این کار می توان با نواختن ضربه های ملایم و یکنواخت به بدنه قالب بتن را جابجا نمود.
در مورد ستون ها معمولا به محض آنکه بتن حالت روانی خود را از دست بدهد و بتواند شکل هندسی خود را حفظ کند قالب آن را باز می کنند و این در حدود ۴۸ ساعت بعد از بتن ریزی می باشد در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری جدا کنند که گوشه های تیز ستون خراب نشود. بعد از باز کردن قالب ها باید مدتی بتن تازه را آب داد در مورد ستون ها معمولا برای این کار دور ستون تازه ریخته شده را با گونی پوشانیده و این پوشش را مرطوب نگاه میدارند در غیر این صورت سطح بتن ترک خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده و آرماتور به کار رفته در آن در معرض خورندگی واقع گردیده و موجب ضعف قطعه خواهد شد.
8- اجرای تیرها و سقف ها:
تیرها قسمتی از ساختمان های بتنی می باشند که بار سقف را به ستون منتقل نموده و ستون به پی و بالاخره پی به زمین منتقل می نماید. بعد از اتمام بتن ریزی کلیه ستون ها و قالب برداری از آن ها، اقدام به قالب بندی تیر های اصلی می نمایند. در ساختمان هائی که سقف آن تیرچه و بلوک می باشد معمولا سقف و تیرچه را یکپارچه بتن ریزی می نمایند.
قالب بندی و شمع بندی تیرها
تیرهای بتنی اغلب با مقطع مربع و یا مستطیل می باشد این تیرها معمولا از چهار آرماتور طولی و آرماتور های عرضی که به آن ها خاموت گفته می شود تشکیل می گردد تعداد و شماره آرماتور ها و همچنین فاصله خاموت ها از روی نقشه تعیین می شود. نقش خاموتها در تیر جذب نیروی برشی است و به خاطر اینکه نیروی برشی در اطراف ستونها بیشتر است لذا در این محل ها فشردگی و در نتیجه تعداد خاموتها بیشتر می شود. اگر قرار دادن کلیه آرماتور ها در تیر ممکن نباشد می توان جان تیر را به صورت پاشنه دار اجرا نمود ولی نباید بیش از ۳/۱ سطح مقطع آرماتورکششی در پاشنه قرار گیرد به این پاشنه اصطلاحا آویز گفته می شود. باید کلیه قفسه میل گرد های تیر از سطح قالب چند سانتی متر بالاتر قرار گیرد تا کلیه میل گرد ها در بتن غرق شود ببرای این کار باید قطعات ریز سنگ و یا بتن زیر قفسه آرماتور تیر قرار داد و همچنین می توان قطعه ای میل گرد به کلفتی ضخامت بتن پوشش روی تیر در زیر خاموت قرار داد ک با قرار گرفتن این میل گرد به روی سطح قالب کلیه قفسه آرماتور بندی باندازه ضخامت این میل گرد از سطح قالب بلندتر قرار می گیرد.
بعد از ایجاد تکیه گاه های موقت تیرچه ها را روی تیر های اصلی قرار می دهند قبل ا نصب تیرچه روی تیر های اصلی باید دقت نمود که ترک خوردگی و یا شکستگی د تیرچه موجود نباشد. کمر تیرچه را به فاصله های حداکثر تا ۱٫۵ متر به وسیله تیرهای چوبی نگاه می دارند تا از شکم دادن آن جلو گیری به عمل آورند بهتر است تیر های چوبی را طوری قرار دهند تا وسط تیرچه در حدود ۲ تا ۳ سانتی متر بلندتر از سطح تراز قرار گیرد.
تیرچه ها به فاصله تقریبی ۴۰ سانتی متر از همدیگر قرار می گیرند و بعد از گذاشتن هر تیرچه فاصله آن را تا تیرچه بعدی به وسیله گذاشتن یک عدد بلوک در ابتدا و یک عدد در انتهای آن تنظیم می نمایند. از دهانه ۴٫۲۰ به بالا کار گذاشتن میل گردهای کلاف عرضی اجباری است این میل گردها که به صورت تیری عمود بر تیرچه هاست در وسط دهانه قرار می گیرند.
در محل اتصال تیرچه به تیر اصلی یا دیوار باید میل گردهای تیرچه لخت شده و در حدود ۱۵ سانتی متر روی دیوار یا داخل آرماتور های تیر اصلی قرار گیرد که بعدا این قسمت به وسیله بتن سقف پوشیده می شود.
برای عبور کانال های تاسیساتی باید حتی الامکان سعی شود که عرض کانال ها از یک بلوک تجاوز نکند ولی چنانچه به عرض بیشتری احتیاج پیدا کردیم باید با قطع تیرچه در آن محل و مهار کردن میل گردهای تیرچه در آرماتورهای عرضی محل عبور کانال را فراهم نمود. بعد از بلوک چینی باید میل گردهای ممان منفی گذاشته شده و این میل گرد ها که دو تیرچه مقابل را به همدیگر متصل می نمایند باید به میل گرد فوقانی تیرچه ها بسته شود.
باید دقت نمود که تیرچه های دو طرف یک پل حتما مقابل همدیگر قرار گیرند تا بستن میل گردهای ممان منفی به سهولت امکان پذیر باشد. برای آنکه برای عبور لوله ها تاسیسات مخصوصا لوله های فاضلاب دچار مشکل نشویم بهتر است تیرچه ها د طبقات مختلف درست مقابل همدیگر قرار گیرند برای این کار بهتر است حتما در تمام طبقات تیرچه چینی از یک سمت شروع شود.در مواردی که احتیاج به کنسول می باشد بهتر است که طول کنسول بیش از ۴/۱ دهانه سقف مجاز آن نباشد و بار آن و قطر میلگرد ممان منفی حتما به وسیله محاسبه تعیین شود زیرا کلیه بار این قسمت از سقف به وسیله همین میل گردهای ممان منفی تحمل و منتقل می گردد.
بعد از کار گذاشتن میل گردهای ممان منفی می باید میل گردهای حرارتی بر رو بلوکها کار گذاشته شود. این میل گردها، معمولا در جهت عمود بر تیرچه به فاصله حدود ۳۰ سانتی متر از همدیگر کار گذاشته شود.
میل گردهای حرارتی برای توزیع بار و جلوگیری از ترک خوردن بتن سقف در اثر تغییر حجم بتن ناشی از تغییر درجه حرارت مورد استفاده می باشد. بعد از گذاشتن میل گردهای حرارتی می باید دور سقف به وسیله تخته بسته شده و اقدام به بتن ریزی نماین حداقل قطر بتن روی بلوک ۵ سانتی متر می باشد. قبل از بتن ریزی روی بلوک ها را آب پاشی می نمایند تا سیراب شده و آب بتن مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود.
9- ديوار چيني :
۱- دیوار چینی باید کاملا قائم و شاقولی بوده و امتداد رجها کاملا افقی باشد و بندهای قائم یک رج در میان دقیقا در مقابل هم قرار گرفته و شاقولی باشند.
۲-قبل از اجرای آجر چینی و با توجه به شرایط آب و هوایی و دستورات دستگاه نظارت آجرها بایستی به مدت ۶۰ دقیقه در آب خیسانده و بلافاصله به کار برده شوند.
۳- ریختن آب بر روی آجر مجاز نمی باشد.
۴-ضخامت بندآجرها نبایدکمتراز۱۰ میلیمتر و بیشتراز۱۲ میلیمتر باشد.
۵-قبل از شروع عملیات باید گیاهان و خاک های نباتی از محل کار برداشته شود و محل دیوارچینی از وجود هر نوع گیاه و ریشه های عمقی پاک سازی گردد.
تقسیم بندی دیوار:
دیوارها را می توان به انواع داخلی و خارجی تقسیم کرد.
از طرف دیگر دیوارها بر حسب تحمل فشار به چهار نوع تقسیم می شوند: – دیوار های خارجی حامل یا تحمل کننده بار – دیوارهای خارجی غیر حامل – دیوارهای داخلی حامل (باربر)– دیوارهای داخلی غیر حامل (غیر باربر)
دیوارهای داخلی باربر:
دیوار چینی باید با آجر مرغوب و ملات ماسه سیمان ۱ به ۶ یا ملات باتارد ۱ به ۲ به ۸ صورت گیرد. حداقل ضخامت این دیوارها ۲۰ سانتیمتر می باشد.
دیوارهای داخلی غیر باربر:
تیغه ۶ سانتیمتری با آجر معمولی یا سفالی مجوف با ملات گچ و خاک.
تیغه ۱۰ سانتیمتری با آجر معمولی یا سفالی مجوف با ملات گچ و خاک یا باتارد ۸ : ۲ : ۱ یا ملات ماسه سیمان ۶ : ۱.
تیغه ۲۰ سانتیمتری با آجر معمولی یا سفالی مجوف با ملات ماسه آهک ۱:۳ باتارد۱۸ یاماسه سیمان ۱:۶٫
11- سرويسها:
حمام – توالت – روشويي – آشپزخانه – دستشويي
قسمتهاي فوق كه از مهمترين مكانهاي ساختمان است از لحاظ اجراي ساختماني مخصوصا در مورد قير گوني داراي يك نوع دتييل مي باشند فقط ممكن است از لحاظ بيماري با تاسيسات و يا نوع لوله كشي باهم متفاوت باشند.
لايه هاي كف سرويس ها ازپايين به بالا بعد ازطاق ضربي به شرح زير است.
1- بتن سبك براي شيب بندي
2- يك لايه ماسه و سيمان
3- قيرگوني
1- بتن سبك براي شيب بندي:
چنانچه در كف سرويسها كف شور كار گذاشته شودحتما بايد تمام قسمتهاي كف شيب ملايمي به طرف كف شور داشته باشند نصب كف شو درحمام ها لازم است ولي درآشپزخانه ها يا قفسه هاي لوكس ومدرن قفسه بندي ميشوند چندان آبريزي دركف نداريم احتياج به كف شور نمي باشداگر هم باشد براي احتياط مسئله اي نيست و در كف محل دستشويي ها توالت آبي را كه در كف ريخته مي شود. مي توان با T دستي زمين شور خشك كرد.
2- ماسه سيمان براي زير قيرگوني:
هميشه يك قشر ماسه و سيمان براي زير قيرگوني انجام مي شود اين لايه و لايه قيرگوني افقي و عمودي براي تمام سرويسها لازم است.
3- قيرگوني:
قيرگوني سرويسها بهتر است در دو مرحله انجام شود. مرحله اول ديوارها و مرحـله دوم چون معمولا كاشيـكاري سرويسها را قبل از فرش كف انجام مي دهند و اگر قيرگوني كف نيز همزمان با ديوارها انجام دهيم هنگام كاشيكاري به آن آسيب مي رسد و خسارات وارد مي كند و براي جلوگيري از دو باره كاري بهتر است ابتدا ديوارها را قيرگوني نموده و حداقل 10سانتي متر بر روي كف خوابيده شود و بعد از اجراي كاشي كاري و بلافاصله قبل از فرش كف نسبت به قيرگوني كف اقدام نموده وفورا كف را شروع مي نمائيم بهتر است قيرگوني كف سرويسها در دو لايه گوني و و سه لايه قير انجام شود و پس از اجرا حتما بوسيله آب بستن در محل از غير قابل نفوذ بودن آن مطمئن شويم بايد توجه داشت كه در كاشيكاري ديوارها چون ماسه و سيمان به قيرگوني خوب نمي چسبد و بعد از خشك شدن اين دو لايه بصورت دو جسم جدا از هم كارمي كنند و در اثركوچكترين ضربه لايه رويي فرو مي ريزد براي جلوگيري از اين موضوع چنانچه قيرگوني را تا ارتفاع 30سانتيمتر بالاتر از دوش مي برند
12- سنگ قرنيز :
با توجه به اينكه گچ در مقابل رطوبت مقاوم نبوده و به سرعت فاسد مي شود براي جلوگيري از رسيدن رطوبت به ديوارگچ كاري شده درموقع شستن كف دور اتاقها را به ارتفاع 10سانتي متر يك رگ سنگ پلاك كار مي گذارند كه به آن اصطلاحا قرنيز مي گويند و براي قرنيز مي توان از سنگهاي مختلفي مانند سنگ تراورين يا سنگ مرمر و غيره استفاده نمود بهتراست در موقع اجرا سنگ با سطح گچ ديوار هم سطح باشد زيرا اگرجلوترازگچ كاري ديوار نصب شود به علت پيش آمدگي آن هميشه جاي گردو خاك خواهد بود و اگرعقب ترازگچ كاري نصب مي شود در نتيجه گچ لبه تيزي پيدا خواهد كرد. در اثر مسرور زمان لب پريده شده و منظره زشتي پيدا خواهد نمود و بهتر است از نظر زيبايي در محل برخورد سنگ قرنيز وگچ وخاك فرو رفتگي كوچكي كه به آن در اصـطلاح چفت گويند درگـچ ايجاد نمود. سنـگ قرنيز را با ريسمان كار مي گذارند.
-اسانسور:
قسمت اول :
مرحله ١) آماده سازی کف چاله آسانسور:
الف: جهت نصب آسانسور ارتفاع مورد نیاز از کف چاله تا سطح کف سازی شده اولین توقف آسانسور از بتون ریزی کف چاله حداقل باید ١٩٠ سانتیمتر باشد.
ب: در زمان بتون ریزی کف چاله با عنایت به نقشه سکوهای ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل ١٠
آرماتوربندی و بتون ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از ١۵٠ آرماتوربندی و cm بتون مگر و ٣٠ cm
شود. cm بتون ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از ١۵٠
ج: جهت اجرای سکوهای ضربه گیر طبق نقشه های اجرای آرماتورهای انتظار جهت سکوهای ضربه گیر در
فونداسیون مذکور پیش بینی می شود.
نکته مهم: در این مرحله پیش بینی چاه ارت ضروری است.
تا رسیدن به رطوبت لازم زمینی، و وصل کردن سیم مربوطه، می توان از چاه اصلی (Earth) جهت چاه ارت
ساختمان جهت ایجاد چاه ارت استفاده نمود و چنانچه این چاه پیش بینی نشده است، در محل مناسب و
٣ متر ایجاد کرد تا به رطوبت زمینی رسید سپس مواد ذیل را / نزدیک به آسانسور چاهی به عمق حداقل ٨
% ١. نمک ٣٣
% ٢. زغال ٣٣
% ٣. پتاسیم ٣٣
۴. سیم مسی بدون روکش به متراژ مناسب جهت محل مورد انتقال
۵. میله مسی و صفحه مسی (در بازار به صورت یک مجموعه وجود دارد)
طبق دستورالعمل در چاه حفر شده قرار داده و روی آن را می پوشانیم.
مرحله ٢) تهیه نقشه :
چناچه ساختمان در حال احداث می باشد و دسترسی دقیق به ابعاد مورد نیاز چاهک میسر نباشد، نقشه های زیر لازم است:
١. پلان تیپ طبقات شامل پارکینگ، زیر زمین، همکف و طبقات در محل نصب آسانسور.
٢. مقطع از چاهک آسانسور با ذکر اندازه های کامل از کف چاله آسانسور تا زیر سقف موتورخانه.
٣. پلان پشت بام ساختمان در محدوده چاهک آسانسور به منظور بررسی تأسیسات و تجهیزات
احتمالی موجود در اطراف چاهک به شرکت طرف قرارداد ارائه شود.
مرحله ٣) بتن ریزی کف چاهک:
همانطوریکه در مرحله ١ اشاره شده پس از تکمیل مدارک مورد نیاز (در مرحله ٢) با توجه به شرایط
ساختمان و نوع آسانسور طرح اجرایی بتن ریزی کف چاهک به شرح ذیل به کارفرما ارائه خواهد شد.
١. بتون مگر ١٠ سانتیمتر
٢. بتون آرمه کف و آرماتور بندی ٣٠ سانتیمتر
مرحله ۴ ) عملیات آهن کشی( سازه فلزی) چاهک آسانسور:
آهن کشی عبارت است از سازه فلزی در داخل چاهش آسانسور جهت استقرار براکت های مورد نیاز ریل
های کابین و ریل های وزنه بر اساس نقشه طراحی شده توسط فروشنده آسانسور که بشرح زیر می باشد:
١. تهیه نقشه اجرایی آهن کشی کامل چاهک
٢. تهیه لیست آهم آلات مورد نیاز
٣. نصب داربست فلزی مناسب جهت اجرای آهن کشی
۴. انجام آهن کشی با نظارت نماینده فنی شرکت فروشنده یا دستگاه نظارت ساختمان
۵. اجرای ضد زنگ آهن آلات پس از صدور گواهی انجام کار آهن کشی
مرحله ۵ )دیوارکشی اطراف چاهک (در صورتیکه قبل از آهن کشن انجام نشده باشد)
الف: سه طرف چاهک (سمت راست، روبرو، سمت چپ) می بایستی بوسیله دیوارکشی از کف تمام شده
اولین توقف تا اطاقک موتورخانه بر روی پشت بام اجرا گردد.
ممکن است دیوارکشی با یکی از روش های زیر برحسب شرایط ساختمان انجام پذیرد:
١. ورق کشی: که به تناسب فضا از ورق های فلزی، یا پانل های گچی استفاده می شود
٢. رابتیس بندی: با استفاده از تورهای فلزی مخصوص و اندود کاری روی آن
٣. آجر کشی
ب: انجام اندود دیوار از طرف داخل چاهک بوسیله سیمان، یا خاک و گچ
توضیح:
اگر عملیات کلاف بندی آهن کشی در پشت ستونها و در داخل دیوار قرار می گیرد می بایستی در محل نصب براکت ها بر روی کلافهای افقی فضای خالی مناسب پیش بینی شود تا از تخریب بعدی جلوگیری شود.
جهت اجرای مناسب مورد فوق بر اساس نقشه های درب و ریل که توسط فروشنده آسانسور تهیه میشود امکان پذیر خواهد بود.
در این مرحله اجرای روشنایی داخل چاهک طبق دستورالعمل مربوطه باید انجام شود.
مرحله ۶) ایجاد موتورخانه:
اطاق موتورخانه بر حسب ابعاد و نقشه اجرایی فروشنده اجرا می گرددو رعایت ابعاد و اندازه های زیر الزامی است:
١. ارتفاع از روی کف تمام شده آخرین توقف تا زیر سقف اطاق موتورخانه حداقل نباید کمتر از ۶ متر باشد.
داشته باشد. cm ٢. اطاق موتورخانه باید درب با عرض ورودی حداقل ٨٠
٣. اطاق موتورخانه باید دارای پنجره جهت تهویه باشد.
( CFM ۴. نصب هواکش مناسب در موتورخانه (حداقل با فن ٢۵٠
وزن kg ۵. نصب قلاب فلزی در بالای چاهک آسانسور روی سقف موتورخانه مناسب برای حداقل ٢٠٠٠
۶. فضای موتورخانه همیشه باید دمای مناسب داشته باشد (بین ۵ الی ۴٠ درجه سانتیگراد)
٧. نصب کپسول آتش نشانی
٨. نصب تابلو برق سه فاز طبق مشخصات مورد تأیید شرکت فروشنده آسانسور در موتورخانه...
٩. اجرای کابل کشی برق سه فاز تا
موتورخانه جهت نصب به تابلو برق سه فاز
cm ١٠٠× به ابعاد حداقل ٨٠ (Trap Door) ١٠. چنانچه دو آسانسور در کنار هم قرار دارند باید دریچه ای
در سقف موتورخانه (بالای فضای مقابل درب ورودی آسانسور در طبقه آخر ) تعبیه گردد.
برای هر cm۵٠٠× ١١. زیر سقف چاهک در موتورخانه آسانسورهای دوبله دریچه ای به ابعاد ۶٠٠
آسانسور تعبیه گردد.
مرحله ٧) دورچینی درب طبقات:
بعد از اتمام نصب ریل و درب و کنترل نهایی عملیات توسط عوامل فنی و تأیید آن باید موارد ذیل انجام شود:
١. اجرای دیوار چینی دور دربها بوسیله آجر یا بلوک یا پوشش های فلزی
٢. پوشش به هر صورتیکه انجام می شود نبایستی از لبه داخلی دربها در سمت چاهک تجاوز نماید و
حداقل باید با لبه چهارچوب دربها همسطح باشد
مرحله ٨) اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق
سه فاز:
همانطوریکه در بند ٨و ٩ مرحله ۶ آمده است اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق سه فاز از اولویت خاصی
برخوردار می باشد و لذا به شرح ذیل باید اقدام گردد:
١. نصب کابل برق سه فاز از محل نصب آنتور تا موتورخانه آسانسور
(Earth) ٢. نصب سیم ارت
٣. چنانچه فاصله آنتور تا محل نصب تابلو برق سه فاز بیش از اندازه های استاندارد می باشد باید
محاسبه شده در سایز آابل تغییرات لحلظ گردد.
جهت x10 mm برای آسانسورهای ٨ و ١٣ نفره و از آابل ۵ x16 mm در فاصله های استاندارد از آابل ۵
آسانسورهای ۴و ۶ نفره استفاده می گردد.
تجهیزات لازم آه باید در تابلو برق سه فاز تعبیه گردد.
١. سه عدد فیوز
A ٢۵
برای آسانسورهای ۴و ۶ نفره
٢. سه عدد فیوز
A ۵٠
برای آسانسورهای ٨و ١٣ نفره و باری
٣. آلید گردان
A ۶٣
۴. سه عدد چراغ زیگنال
۵. نصب پریز و فیوز مینیاتوری جهت روشنایی موتورخانه – روشنایی داخل چاهک و فن موتورخانه
۶. تعبیه ترموستات جهت تنظیم دمای موتورخانه و فن
مرحله ٩) بتون ریزی سقف چاهک:
بعد از اتمام عملیات نصب درب و ریل و صدور تأییدیه عملیات توسط فروشنده آسانسور باید طبق مشخصات
فنی محل نصب ریلها نسبت به اجرای قالب گذاری آرماتور بندی و بتون ریزی اقدام گردد.
زمان لازم جهت استحکام بتون حدود ١۵ روز می باشد.
بشرح زیر می باشد: ( Dynamic ضمناً مقدار نیروی وارده به سقف بتونی چاهک آسانسور (نیروی دینامیکی
١. آسانسور ۴ نفره حدود ٣٠٠٠ آیلوگرم
٢. آسانسور ۶ نفره حدود ٣٢٠٠ آیلوگرم
٣. آسانسور ٨ نفره حدود ٣٨۵٠ آیلوگرم
۴. آسانسور ١۵ نفره حدود ۶٢٠٠ آیلوگرم
نکته مهم: رعایت موارد ایمنی:
در تمامی دوره نصب آسانسور به جهت وجود پرتگاه در مقابل فضای دربهای آسانسور نصب حفاظ ایمنی
مقابل دربها و فضاهایی آه حالت پرتگاه دارند الزامی است و باید با نصب تابلوهای
احتیاط و هشدار از بروز هر گونه حادثه ای جلوگیری نمود.
14- رايزر:
به لوله ای که در راستای عمودی قرار بگیرد رایزر می گویند.
در مهندسی لوله کشی piping رایزر لوله ای است که ران عمودی داشته باشد و این مفهوم مفهومی عمومی است که در رشته های مختلف مهندسی کاربرد دارد. مثلا در صنایع نفت و گاز دریایی لوله عمودی که نفت را از چاه به سکو انتقال می دهد رایزر می گویند و در صنایع دیگر هم همینطور.
رایزر لوله کشی اب مصرفی در تامین اب ساختمان نقش بسزایی دارد یعنی انتخاب قطر رایزر باید با محاسبه دقیق انتخاب شود تا در موقع استفاده اب در ساختمان افت فشار موجب کمبود اب نشود
متاسفانه بیشتر ساختمان های که دچار کمبود اب هستند بعلت درست انتخاب نشدن قطر رایرز می باشد
بسیاری از همکاران متاسفانه به استناد اینکه اب ورودی به ساختمان (کنتور اب) دارای قطر کم می باشد لوله رایزر ساختمان را نیز با همان قطر اجرا می کنند و این امر باعث افت شدید اب در ساختمان می شود.
رایزر های فاضلاب ساختمان نیز باید مورد توجه قرار گیرد زیرا هدایت پساب باید بدرستی انجام شود
روش گام به گام لوله کشی آب سرد و گرم:
– خطوط لوله باید مستقیم و موازی دیوارها باشد.
– نقشه لوله کشی آب باید با نقشه های برق و سازه و فاضلاب مطابقت داده شود تا تداخل نداشته باشند.
۱- تعیین محل رایزرها:
در داکت یا داخل دیوار قرار می گیرند.باید سعی شود کوتاهترین فاصله را تا مصرف کننده داشته باشند ضمنا لوله آب نبایداز اتاقک برق و آسانسور و دودکش عبور كند.
۲- تعیین محل شیرهای مصرف
۳- لوله کشی آب سرد – CW
دقت نمایید کوتاهترین مسیر ممکن را (برای صرفه جویی در مصرف لوله) در نظر بگیرید.
۴- لوله کشی آب گرم رفت DHWS
۵- لوله کشی آب گرم برگشتی DHWR
این لوله باید به لوله آب گرم رفت در نزدیکی محل مصرف وصل باشد. علت استفاده از این لوله اینست که آب در لوله های آب گرم در صورت عدم برداشت، بمرور سرد نگردد. لازم به ذکر است که در ساختمانهایی که هر طبقه برای خود دستگاه آبگرمکن دیواری یا پکیج دارد استفاده از این لوله لزومی ندارد.
15- كاشیكاري:
كاشی قطعهای است لعابی به ابعاد 10× 10 یا 15×15 یا 20× 20و یادیگر ضخامت آن در حدود 6 میلیمتر الی یك سانتیمتر می باشد. كاشی بر حسب لعاب روی آن به رنگهای سفید و یا الوان به بازار می آید. كاشی ازدو لایه تشكیل شده است. لایه زیرین كاشی از جنس خاك رس می باشد كه پس از تعیین درصد نا خالصی های آن و اضافه نمودن مواد لازم آن را قالب گیری نموده و پس از خشك كردن آن را به كوره می برند. در این مرحله پختن قطعه كاملاً انجام نمی شود آن را به صورت نیم پخت از كوره خارج می نمایند به این قطعه اصطلاحاً پخت بیسكوییتی و یا بیسكوییت میگویند سپس لایه دوم را كه مواد زودگیری به نام لعاب است روی آن می باشند ودوباره آن را به كوره برده در این مرحله لعاب ذوب شده و كلیه رویه كاشی را می پو شاند وسطحی صاف صیقلی و غیر قابل نفوذ ایجاد می نماید. چنانچه لایه زیرین و رویی كاشی دارای ضرایب انبساط متفاوت باشد در اثر تغییر درجه حرارت روی لعاب كاشی تركهایی ایجاد می شود كه خیلی بد منظره و نازیباست. لعابی كه روی كاشی می دهند انواع مختلف دارد مانند لعابهای نمكی یا لعابهای رنگی مانند سنگ آهن منگنزدار و یا اكسید آهن آبدار. این مواد رنگی را بر روی سفال كاشی می پاشند بعد آن رادر كوره برده حرارت می دهند و لعاب به صورت قشر صیقلی شیشه در آمده و تمام سطح آجر را به طور یكنواخت می پو شاند. صنعت كاشی از قدیم الایام در ایران متداول بوده و از دوران صفویه كاشی كارهای جالبی در اصفهان به یادگار مانده است. برای نصب كاشی ابتدا زیر كاشی را در كف به وسیله گچ یا ماسه تراز می نمایند و بعد كاشی را به حال تراز وشاقول نصب نموده و موقتاً با قطعه ای از گل رس تعادل آن را حفظ می نمایند بعد دوغ آب پر از سیمانی با ماسه نرم ساخته و آهسته آهسته پشت آن را در دو یا سه مرحله پر می نمایند اگر یك مرحله پر نمایند اگر در یك مرحله پشت كاشی را با دوغاب سیمانی پر كنند ممكن است در اثر وزن دوغاب كاشی از جای خود كنده شده و یا شاقول و تراز بودن خارج شود پشت یك رج كاشی با دوغاب سیمان پر شد رج بعد را روی آن می گذراند و بعد از اتمام كار درزهای آن با ملاتی كه از لحاظ رنگ با كاشی هماهنگ باشد بند كشی می نمایند معمولاً از لحاظ زیبایی ارتفاع كاشی كاری را تا زیر سقف ادامه می دهند ولی حداقل ارتفاع كاشی در حمام ها به واسطه وجود دوش تا180 سانتیمتر و در آشپزخانه تا 150 سانتیمتر (چند رج بالاتر از ظرف شویی) و در توالت ها تا 60 سانتیمتر و اگر در توالت دست شویی وجود داشته باشد ارتفاع كاشی در آن قسمت 90 سانتیمتر باید باشد.