عواملی که در کیفیت اتصالات جوشی موثرند

دستیابی به اتصال جوشی رضایت بخش، احتیاج به روند سازمان یافته دارد که از طراحی اتصال و انتخاب روش جوشکاری شروع شده و با انجام عملیات جوشکاری و بازرسی آن پایان می یابد. طراح سازه باید از عوامل موثر در کیفیت جوشکاری مطلع بوده و آن ها را در طرح اتصالات خود به کار گیرد.

برای حصول جوش خوب باید پنج عامل زیر برآورده شود:

1- روش جوشکاری (Process selection)

2- آماده سازی درز (Preparation)

3- دستورالعمل جوشکاری (Procedure)

4- پرسنل (Personnel)

5- بازرسی و تایید جوش (Prove)

به مجموعه دستورالعمل های فوق، قانون پنج Pگویند.

روش جوشکاری:

براي جوشكاري اولین گام انتخاب روش مناسب است. در این گام مسئولین اجرایی تصمیم میگیرند که از کدام  یک از روش های جوش دستی، نیمه اتوماتیک و یا تمام اتوماتیک برای کار استفاده نمایند. این تصمیم گیری از نقطه نظر زمان و اقتصاد بسیار مهم و تاثیرگذار است. امروزه استفاده از جوشکاری نیمه و یا تمام اتوماتیک باعث افزایش قابل توجه در سرعت و کاهش هزینه ها میگردد، که البته مستلزم سرمایه گذاری اولیه بیشتر نیز می باشد.

آماده کردن لبه های درز:

بحران یترین قسمت فلز پایه، درز جوش است یعنی ناحیه ای است که برای پذیرش فلز جوش به شکل اتصال،آماده سازی میشود. مواردی که قبل از جوشکاری در مرحله آماده سازی باید کنترل شود، عبارتند از:

1. زاویه شیار

2. دهانه ریشه

3. پیشانی ریشه

4. هم محوری درز

5. پشت بند

6. تمیز بودن درز اتصال

آماده سازی مناسب پخ جوش شیاری

1- زاویه شیار

زاویه شیار باید برای دسترسی به ریشه اتصال و ذوب دیواره های جانبی اتصال در جوشکاری چند پاسی کافی باشد. بطور کلی هرچه زاویه شیار بزرگتر باشد ورود الکترود آسانتر است ولی برای پر کردن آن فلز جوش بیشتری نیاز است.

2- دهانه ریشه

حد فاصل دو لبه شیار را دهانه ریشه گویند، که این فاصله بین 2 تا 4 میلیمتر بسته به نوع جوش، زاویه شیار و استفاده از پشت بند متغیر است.

دهانه ریشه

درصورت عدم استفاده از تسمه پشت بند، عدم ذوب ریشه خیلی مهم نیست، چون می توان ریشه جوش را از پشت سنگ زده و جوش پشت را انجام داد ،در این حالت دهانه  ریشه کوچک در نظر گرفته می شود.

مراحل انجام جوش پشت

در جوشکاری با تسمه پشت بند، دهانه ریشه بازتر گرفته میشود تا قطعه پشت بند نیز خوب ذوب شود، چون در این حالت نمیتوان پشت جوش را سنگ زد و همچنین سوختن لبه های تیز مطرح نیست.

اگر برای جوشکاری و پر کردن فاصله از قطعه پرکننده (فیلر) کمک گرفته شود، این قطعه بصورت پشت بند عمل می کند، ولی قبل از جوشکاری طرف پشت آن را باید سنگ زد تا از سالم و کافی بودن ذوب اطمینان حاصل شود.

تسمه ی پر کننده برای جلوگیری از ریزش جوش (این تسمه قبل از جوش طرف دوم باید برداشته شود)

دو عامل زاویه شیار و باز بودن ریشه طوری به هم مربوط هستند که هم باید فضا برای ورود الکترود به داخل اتصال و ذوب صحیح ریشه کافی باشد و هم نیاز به فلز جوش اضافی نباشد.

نصب پشت بند جوش

3- پیشانی ریشه

با ایجاد یک سطح صاف به ارتفاع حدود 3 میلیمتر در ریشه جوش که پیشانی ریشه نامیده می شود، از سوختن لبه تیز در ریشه جوش جلوگیری می شود.

همچنین میزان حداکثری برای پیشانی ریشه وجود دارد تا در هنگام جوشکاری طرف دیگر، جوش طرف پشت با جوش اولین پاس در هم آمیزد و اتصال سالمی را تامین نماید. وقتی که از تسمه های پشت بند استفاده می شود، دیگر نباید ضخامتی برای پیشانی ریشه در نظر گرفت.

ضخامت پیشانی ریشه جوش در اتصالات مختلف

4- هم محوری درز

لبه های درز باید قبل از جوشکاری از نظر هم راستایی و رعایت رواداری های مونتاژ درز کنترل شوند.

5-  تمیزی درز

سطح درز باید از گرد و غبار، چربی و رطوبت پاک شود. این موضوع خصوصاً روی آن سطوحی اهمیت دارد که باید ذوب شده و با فلز جوش الکترود در هم آمیزند. سطح هر پاس جوش قبل از جوشکاری پاس بعدی باید کاملا تمیز شود.