نقش موزه ها در اعتلای فرهنگ جامعه بشریت

خــلـاصــــــــــــــه : نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراكز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یك از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند. امروزه موزه‌ها به عنوان مؤسساتی در جوامع نوین وظیفه دارند اشیائی را كه به لحاظ ارزش فرهنگی‌شان گرامی داشته می‌شوند را نگهداری نموده و تا سر حد امكان از ویرانی و زوال مصون بدارند و در قبال این‌گونه اشیاء همان نقشی را بر عهده دارند كه كتابخانه‌ها در برابر كتب و بایگانی‌ها در قبال اسناد رسمی ایفا می‌كنند.موزه های کنونی وضعیت اسفناکی دارند وزندان اشیاء عتیقه اند. یک بازدیدکننده پیام های اشیاء و آثار تاریخی را که آیینه تمام نمای هویت و فرهنگ وتمدن یک ملت هستند اطلاع چندانی ندارد پس اولین کار ما این است که زبان آثار باستانی را باز کنیم و آنها را گویا کنیم و بعد به فکر توسعه موزه باشیم و بگوییم چه نقشی در توسعه فرهنگی دارد . اشیائی که در موزه ها نگهداری می‌شوند، هرکدام به نحوی دارای پشتوانه فرهنگی هستند و به عنوان میراث فرهنگی، گوشه هایی از تاریخ تمدّن و اندیشه بشری را مجسّم می‌کنند.هر شیئ به خودی خود از ارزشی ویژه برخوردار است، و هر بیننده با توجه به آگاهی و تخصّصی که دارد از زاویه‌ای خاص به آن می‌نگرد، و به گونه‌ای شئ موردنظر را بررسی می‌کند، و آگاهی های تازه به دست می‌آورد.

خلاصه مقاله

نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراكز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یك از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند. امروزه موزه‌ها به عنوان مؤسساتی در جوامع نوین وظیفه دارند اشیائی را كه به لحاظ ارزش فرهنگی‌شان گرامی داشته می‌شوند را نگهداری نموده و تا سر حد امكان از ویرانی و زوال مصون بدارند و در قبال این‌گونه اشیاء همان نقشی را بر عهده دارند كه كتابخانه‌ها در برابر كتب و بایگانی‌ها در قبال اسناد رسمی ایفا می‌كنند.موزه های کنونی وضعیت اسفناکی دارند وزندان اشیاء عتیقه اند. یک بازدیدکننده پیام های اشیاء و آثار تاریخی را که آیینه تمام نمای هویت و فرهنگ وتمدن یک ملت هستند اطلاع چندانی ندارد پس اولین کار ما این است که زبان آثار باستانی را باز کنیم و آنها را گویا کنیم و بعد به فکر توسعه موزه باشیم و بگوییم چه نقشی در توسعه فرهنگی دارد .

اشیائی که در موزه ها  نگهداری می‌شوند، هرکدام به نحوی دارای پشتوانه فرهنگی هستند و به عنوان میراث فرهنگی، گوشه هایی از تاریخ تمدّن و اندیشه بشری را مجسّم می‌کنند.هر شیئ به خودی خود از ارزشی ویژه برخوردار است، و هر بیننده با توجه به آگاهی و تخصّصی که دارد از زاویه‌ای خاص به آن می‌نگرد، و به گونه‌ای شئ موردنظر را بررسی می‌کند، و آگاهی های تازه به دست می‌آورد.

مقدمه

اصولا آنچه در جهان هستی است، سودمند و فایده‌بخش است.و به تأکید کتاب آسمانی ما- قرآن- هیچ‌چیز در گیتی عبث و  بیهوده آفریده نشده است و این آیه بر زبانش جاری می‌شود که:«ربّنا ما خلقت هذا باطلا» . پیامبر بزرگوار اسلام بارها از خداوند به دعا می‌خواست که پرده از اسرار حقیقت اشیاء بردارد و چیزها را آن‌گونه که هست به او بنمایاند. در هر شیئی آیت و نشانه‌ای از حقیقت وجود آفریننده نهفته است.همه اشیاء بر کمال و جمال او دلیلند و یکتائی ذات او را گواهند. انسان با توجّه به طبیعت و نگرش در اشیای پیرامون خود بر آن شد، تا با تغییر و تبدیل اشیای طبیعی، وسایل و ابزار لازم را برای خود بسازد تا به وسیله آن، هم بتواند از خود دفاع کند، و هم با استفاده از دست‌ساختهای خود گذران زندگی را آسانتر سازد. توجّه به این دست‌ساختها، و دقّت در ساخت و کاربرد و نحوه استفاده از آنها، نه‌ تنها ما را با تاریخ تمدّن و چگونگی پیشرفت فرهنگ مادّی بشر آشنا می‌کند، که راز عظمت عصاره آفرینش- انسان-را نیز بر ما آشکار می‌سازد.همان رازی که علی علیه السلام از آن پرده برداشت و به انسان یادآوری فرمود که:«تو می‌پنداری جسم کوچکی هستی؟درحالی‌که دنیایی بزرگ در تو نهفته است».

آنچه امروز ساخته می‌شود ادامه سازندگیهای بشر در دوران اوّلیه حیات است. امروز وجود«تراکتور»نمی‌تواند موجب شود که ما از نخستین«خیش» دست‌ساخت انسان، که مادر تراکتور فعلی است غافل بمانیم.دیگر ابزار هم در طول زمان تغییرات و دگرگونیهایی حاصل کرده است، و به شکل کامل و استواری درآمده، که امروز مورد استفاده ماست.این ابزار و آلات به عنوان میراث فرهنگی و یادگار گذشتگان است و نشانگر صنعت و هنر اسلاف ماست، و می‌تواند بیانگر ذوق سازندگان آن باشد و چگونگی زندگی مردم را در دوره‌های مختلف حیات بازگو کند. بیننده امروزین این اشیاء، فرصتی می‌یابد تا با نگاهی عمیق به این یادگارهای کهن، تحوّل روزگار را در زوایای هر شئ بخواند و عبرت گیرد. از سویی دیگر، ببیننده با توجّه به اشیاء به یادگار مانده گذشتگان و توجّه دقیق در کیفیّت ساخت آنها می‌تواند خود را آماده کند، تا به ساختن اشیایی نو، ظریف و کامل که از کابردی والاتر برخوردار باشد، دست زند و گامی فراتر از پیشینیان بردارد و آسایش ابنای بشر را موجب شود.

موزه تنها مکانی است که در آن، اشیاء را به منظور بالا بردن سطح دانش‌ عمومی، آموزش و شناخت و درک و عبرت، نگهداری می‌کنند. از طریق همین موزه هاست که میراثهای فرهنگی گذشتگان را به نظر بینندگان حال و آینده می‌رسانند، و به وسیله آن تصویری از گذشته فرهنگی، برای دستیابی به آتیه پربار فرهنگی ارائه می‌دهند. بیننده و تماشاگر موزه، اشیاء به نمایش گذاشته شده را کنجکاوانه می‌بیند و درباره هرکدام و نحوه پیدایش آن به تفکّر می‌پردازد.