دریاچه چیتگر
دریاچه چیتگر
نم پس مي‌دهد؟
زلزله را جلو مي‌اندازد؟
برج‌هاي اطراف را خيس مي‌كند؟
 |
هوا را مرطوب مي‌كند يا ... ؟
قابل تصفيه‌شدن است يا ...؟
رانت ايجاد مي‌كند يا ...؟
آب كافي براي آبگيري وجود دارد؟
طرح ساخت يك درياچه مصنوعي در ابعادي حدود 150 هكتار (تقريبا معادل 300 قطعه زمين فوتبال) در ابتداي غربي تهران، برمي‌گردد به اوايل دهه 80.
البته مطالعه اوليه درباره اين درياچه، قبل از انقلاب يعني در دهه40 انجام شده بود، اما تا همين 10 سال پيش، اراده‌اي براي ساخت چنين درياچه‌اي وجود نداشت، ضمن اينكه در آن زمان، اصلا منطقه‌اي به نام منطقه 22 نبود كه بتواند مديريت شهري را براي شروع عمليات احداث درياچه وسوسه كند.
در مطالعات اوليه، موقعيت احداث درياچه تقريبا در بيرون محدوده شهري تهران و روبه‌روي پارك جنگلي چيتگر جانمايي شده بود تا با تركيب پارك و آب، توان اكولوژيكي حاشيه شهر براي قابليت‌هاي تفريحي و تفرجي ساكنان تهران مناسب شود.
به‌رغم چنين اهدافي و چنين مطالعاتي، كلنگ ساخت درياچه چيتگر در سال 89 درست در دل منطقه تازه‌تاسيس و در ميان انواع آسمان‌خراش‌هايي كه به اميد كسب ارزش‌افزوده- از محل حفره خاكي عظيمي كه زمزمه تبديل‌شدنش به درياچه، به گوش همه رسيده بود- بالا آمده بودند، به زمين زده شد.
حالا درياچه چيتگر متفاوت از مطالعه اوليه، حدود 250 هكتار مساحت دارد و وسعت آبگيري آن 5/6 ميليون مترمكعب تعيين شده است.
اين درياچه نه تنها حالا خارج از شهر نيست كه موقعيت قرارگيري آن–بين برج‌هاي مسكوني و تجاري محصور شده - نيز مناسب جذب و اقامت چند ساعتي گردشگر نمي‌باشد.
با اين حال، آبگيري مقدماتي درياچه چيتگر– تست كف درياچه و تجهيزات آن- از چند هفته پيش شروع شده و قرار است بهار سال آينده، فاز اول درياچه رسما به بهره‌برداري برسد.
براي چنين درياچه‌اي با چنين ابعادي، كاربري‌هاي تفريحي و توريستي شامل برخي ورزش‌هاي ساده آبي–قايق‌سواري و ماهيگيري- و اقامت چندساعته در مراكز خدماتي كنار درياچه همچون كافي‌شاپ و رستوران و درنهايت ديدن منظره درياچه از نزديك، پيشبيني شده است.
هنوز از هزينه‌اي كه براي ساخت درياچه چيتگر صرف شده، خبري اعلام نشده است، اما اين درياچه پرهزينه يا كم‌هزينه، براي برخي سرمايه‌دارهاي ملكي به منبع توليد ثروت مي‌تواند تبديل شود. با بهره‌برداري از درياچه چيتگر، علاوه بر اينكه محروميت چندين و چندساله تهران از يك محل جامع توريستي‌تفريحي، خاتمه پيدا مي‌كند، معضل سال‌هاي اخير اين كلان‌شهر بابت آلودگي هوا نيز از طريق رطوبت توليد‌شده از اين درياچه، تاحدودي مهار خواهد شد.
با اين حال، از چند روز پيش كه خبر شروع آبگيري درياچه چيتگر منتشر شد، شايعاتي درباره محاسن و معايب اين درياچه به گوش مي‌رسد كه درباره صحت و سقم آنها بايد مسوولان شهري و عوامل ساخت اين درياچه شفاف‌سازي كنند.
جالب‌ترين بحثي كه اين روزها در حاشيه درياچه چيتگر در غرب تهران، مطرح است، طريقه ورود آب به درياچه و مكانيزمي است كه براي حفظ آب در كف درياچه، طراحي شده است.
برخي كارشناسان مي‌گويند: به‌واسطه گودالي كه با خاكبرداري از كف درياچه به‌وجود آمده و وزني كه حداقل با 5/6 ميليون مترمكعب آب ورودي، به بستر درياچه وارد مي‌شود، اين احتمال وجود دارد كه پديده «زلزله القايي» در نتيجه آبگيري درياچه چيتگر به‌وجود بيايد. همچنين گفته مي‌شود آب كافي براي پركردن درياچه وجود ندارد و يكي از دلايل تاخير در بهره‌برداري از درياچه اميد به بارش‌هاي زمستاني بود كه اين نيز محقق نشده است.
برخي ديگر مي‌گويند: اگر عايق‌هاي كف درياچه‌هاي مصنوعي در داخل شهرها، نفوذناپذيري 100 درصدي نداشته باشد، خاك بستر درياچه مي‌تواند باعث انتقال رطوبت شده و به‌تدريج اعماق زمين‌هاي حاشيه درياچه مرطوب خواهد شد. اين مساله در زمين‌هايي كه خاك آن براي جذب رطوبت مستعد هستند، زودتر اتفاق خواهد افتاد. شايعه ديگري كه درباره درياچه چيتگر وجود دارد به ساختمان‌هاي ساخته شده در نزديك درياچه مربوط مي‌شود. آيا اين ساختمان‌ها در گذر زمان با تاثيرگرفتن از رطوبت هواي اطراف درياچه و حتي نم ناشي از آن، نفوذپذير خواهند شد؟
برخي كارشناسان شهري با تاكيد بر تجربه كشورهايي كه ساخت درياچه مصنوعي براي كاربري تفريحي در آنها اتفاق افتاده است، مي‌گويند: قبل از احداث درياچه، معمولا همه زمين‌هاي اطراف درياچه تا شعاع مشخصي توسط مديريت شهري آن منطقه خريداري مي‌شود تا در طول اجراي پروژه درياچه، تمام ساخت‌وسازهاي محيطي تحت كنترل شهرداري باشد. شهرداري در پايان كار ساخت درياچه، مي‌تواند زمين‌‌ها را براي كاربري‌هاي خاص درياچه و نه در تضاد با منافع درياچه، به بخش خصوصي واگذار كند و از محل ارزش‌افزوده آن، براي اداره شهر و درياچه، هزينه كند.
اما اين تجربه ظاهرا در تهران مورد استفاده قرار نگرفته و قبل از ايجاد درياچه، بلندمرتبه‌هاي مسكوني و تجاري توسط مالكان زمين‌هاي اطراف ساخته شده و عملا درياچه در وسط انواع ساختمان‌هاي بلند، به محاصره درآمده است.
يكي ديگر از شايعه‌هايي كه همچون بقيه شايعات هنوز تاييد يا تكذيب نشده است، درباره تصفيه آب درياچه مطرح است. در اين باره گفته مي‌شود چون امكان تصفيه و چرخش آب در درياچه چيتگر وجود ندارد، درياچه حالت ماندابي پيدا خواهد كرد.
البته در اين‌باره يك كارشناس محيط‌زيست نظر مخالف دارد و سكون آب را رد مي‌كند. شايعه آخر تا اين لحظه نيز درباره تغيير قيمت ملك در نزديك درياچه است. دراين باره يك گروه از دلالان بازار با تكيه بر شائبه پس‌دادن نم، افول ارزش را براي اين املاك پيشبيني مي‌كنند، اما گروهي ديگر، اجراي اين پروژه عمراني تفريحي را محرك قيمت ملك مي‌‌دانند.
